Nhạc sĩ Y Vũ tên thật là Trần Gia Hội, sinh năm 1942 tại Hà Nội trong một gia đình không có truyền thống về âm nhạc. Thế nhưng, may mắn cho Y Vũ khi ông được người anh trai là nhạc sĩ nổi tiếng Y Vân truyền tất cả những ngón nghề. Năm 1954, gia đình Y Vũ di cư vào Nam, sau đó ông trở thành một nhạc công có tiếng chuyên chơi nhạc cho các quán bar, vũ trường ở Sài Gòn và Vũng Tàu.

So với anh trai Y Vân, Y Vũ không có nhiều bài hát nổi tiếng bằng. Người yêu âm nhạc biết đến ông qua những bài hát như: Kim, Ngày cưới em, Chuyện loài hoa dang dở, Chuyện tình đầu, Tiếng hát về đêm, Tôi đưa em sang sông… Trong mỗi tác phẩm của Y Vũ đều mang đậm dấu ấn kỷ niệm và những nỗi niềm riêng. Riêng ca khúc Tôi đưa em sang sông đã gây cho Y Vũ những phiền muộn day dứt không nguôi về quyền tác giả.

Nỗi buồn “Tôi đưa em sang sông”

Tuổi trẻ của Y Vũ gắn liền với nhiều cuộc tình ướt át. Nhiều cô gái đã yêu Y Vũ say đắm bất chấp cái vẻ ngoài ngô ngố nhưng đa sầu đa cảm của ông. Y Vũ đáp lại tất cả những tình cảm ấy, để rồi cuối cùng ông nhận lấy những cuộc chia tay không hẹn trước. Đa số họ đều bỏ ông ra đi với nhiều lý do khác nhau. Có người hụt hẫng giữa con người thật của Y Vũ và âm nhạc, có người ra đi vì chê ông nghèo, có người đến với ông chỉ vì những rung động nhất thời, và có cả những cuộc chia tay mà ông không bao giờ lý giải nổi. “Có lẽ lời bài hát Tôi đưa em sang sông đã vận vào cuộc đời tôi. Suốt đời tôi luôn làm kẻ đưa tiễn người yêu đi lấy chồng”- Nhạc sĩ Y Vũ tâm sự.

Theo lời kể của Y Vũ: Tôi đưa em sang sông được ông sáng tác trong một lần thất tình. Thuở ấy, ông là một cậu học trò nghèo ở trường tư thục Hàn Thuyên yêu một tiểu thư con nhà giàu học cùng lớp tên Thanh. Mối tình đầu trong trắng, thơ ngây với người con gái lớn hơn một tuổi đã đem đến cho Y Vũ một khoảng thời gian đẹp nhất của thời trai trẻ. Ông nhớ nhà nàng rất giàu và có một cây xăng tư nhân ở ngã bảy Lý Thái Tổ. Cứ mỗi chiều, ông “canh” đến giờ nàng trực thế gia đình về ăn cơm là lái xe máy đến để được đổ xăng… miễn phí!

Một dạo, hơn một tuần trôi qua, Y Vũ không thấy nàng đến lớp. Nỗi nhớ cứ chất chồng trong lòng. Tan học, Y Vũ đánh liều đến nhà tìm nàng. Đến nơi, Y Vũ mới hay ngày hôm đó là ngày nhà nàng tổ chức ăn hỏi cho người yêu với một ông bác sĩ lớn tuổi thuộc hàng đại gia ở Sài Gòn.

Đau đớn, thất vọng, Y Vũ tìm đến nhà một người quen tá túc. Đêm đó, lần đầu tiên trong đời chàng thanh niên Trần Gia Hội biết đến rượu. Ông uống thật nhiều để hi vọng quên đi nỗi buồn. Chẳng mấy chốc, ông gục xuống tại mâm. Hai giờ sáng, men rượu trong người bắt đầu nhạt dần, Y Vũ thức giấc mà nỗi buồn vẫn chưa nguôi. Nhà người bạn cạnh nghĩa địa, trời khuya, mưa bay lất phất, khung cảnh buồn thê lương. Y Vũ bất chợt nhớ đến câu thơ: “Đưa người, ta không đưa qua sông/ Sao có tiếng sóng ở trong lòng” trong Tống biệt hành của Thâm Tâm. Và Y Vũ cầm đàn sáng tác liền một mạch đến sáng. Tôi đưa em sang sông đã ra đời trong một nỗi buồn tê tái như thế. Ba tháng sau, Tôi đưa em sang sông đã trở thành một “hiện tượng” trong làng âm miền Nam. Bài hát đã được ca sĩ Lệ Thu chắp cánh trên làn sóng radio của Đài phát thanh Sài Gòn và được hát rộng rãi trong các chương trình Đại nhạc hội.

Ngày người yêu chính thức lên xe hoa, Y Vũ đến dự tiệc cưới một cách lặng lẽ giữa đám đông. Ít người đến hỏi han và chia sẻ, bởi không ai biết ông từng là người yêu của cô Thanh đài các. Rời bàn tiệc với tâm trạng buồn tủi, Y Vũ nhấm nháp:

Hôm nay ngày cưới em/mừng vui họ hàng đôi bên/vì đâu nàng mời tôi đến/tuy có đây cũng như không/chiếc áo tình chóng phai/một sớm một chiều đã thay/thì nhớ đừng vì có tôi/mà nàng giấu vui không cười…

Một tháng sau, tác phẩm Ngày cưới em cũng được ra đời để giải tỏa nỗi buồn của mối tình đầu tan vỡ trong lòng Y Vũ.

Khi được hỏi vì sao Tôi đưa em sang sông còn có thêm tên của nhạc sĩ Nhật Ngân là đồng tác giả, nhạc sĩ Y Vũ cho biết: “Nhạc phẩm này do tôi sáng tác, hoàn toàn không liên quan đến Nhật Ngân. Anh ruột của tôi là nhạc sĩ Y Vân dạy nhạc cho nhạc sĩ Anh Thy và Nhật Ngân. Tôi đem bài hát này cho anh tôi nghe. Anh tôi bảo bài này nghe được đấy, nhưng để thêm tên Nhật Ngân vào cho nó có tiếng. Tôi nghe lời anh mà làm theo vậy thôi”.

Cuộc tranh cãi về quyền tác giả của Tôi đưa em sang sông cho đến nay vẫn chưa có đoạn kết. Ở Việt Nam thì tác quyền bài hát này thuộc về Y Vũ, nhưng ở hải ngoại thì tác quyền thuộc nhạc sĩ Nhật Ngân. Nhạc sĩ Y Vũ ngậm ngùi: “Đó là nỗi buồn và trăn trở nhất trong cuộc đời làm nhạc của tôi. Chuyện tác quyền chỉ là một phần nhưng đứa con tinh thần và kỷ niệm về mối tình đầu tôi bị đặt nhầm tên người khác là một tổn thương không hề nhỏ”.

Nỗi buồn mang tên “Kim”

Năm 1969, tên tuổi của Y Vũ bắt đầu được chú ý trong giới âm nhạc miền Nam qua nhạc phẩm mang tên Kim do ca sĩ Túy Phượng hát trên làn sóng điện của Đài phát thanh Sài Gòn. Nhạc sĩ Y Vũ kể: Trong những ngày chơi nhạc trong một vũ trường ở Vũng Tàu, Y Vũ đã yêu một người con gái tên Kim. Nàng là một vũ nữ nhưng mang bệnh tim rất nặng. Để “lên dây cốt” tinh thần và động viên nàng, Y Vũ đã sáng tác bài hát Kim tặng riêng cho nàng. Bài hát với giai điệu sôi động, mạnh mẽ. Bất ngờ sau khi được ra đời Kim đã có sức lan tỏa rất mạnh. Ngoài nữ hoàng nhạc twis Túy Phượng, còn rất nhiều ca sĩ sử dụng bài hát này trong các vũ trường, quán bar ở miền Nam.

Buồn thay cho Y Vũ, giai điệu sôi động vui tươi yêu đời của bài hát Kim đã không thể cứu sống được người mình yêu. Một năm sau đó Kim đã qua đời trong cơn bạo bệnh. Giờ đây, mỗi khi bài hát vang lên ở đâu đó, tim ông lại sắt se lại vì cảm thương cho người yêu bạc phước.

Nỗi buồn của một gã ve chai

Thuở còn nổi tiếng, Y Vũ có bao nhiêu tiền đều gởi vào nhà băng, nhưng rồi chiến tranh loạn lạc nên ông bị mất trắng. Đất nước thống nhất, Y Vũ từ bỏ âm nhạc và làm đủ thứ nghề để mưu sinh. Ông từng làm công nhân cạo mủ cao su ở Bù Đăng - Bình Phước, làm phụ hồ ở Tân Quy Đông, TP. HCM, sau lại chuyển sang nghề buôn ve chai. Mỗi ngày ông phải đi bộ hàng chục km săn lùng các loại phế liệu, gọng kính cũ để bán kiếm lời. Đôi khi trên bước đường mưu sinh, ông gặp một vài người quen, họ nhìn ông bằng đôi mắt ái ngại, thương cảm.

Mười năm làm gã mua bán ve chai, đôi khi Y Vũ tuyệt vọng, nghĩ rằng sẽ không có một ngày mình sẽ quay lại với âm nhạc.

Sau năm 1990, đời sống âm nhạc khởi sắc, nhận lời mời của nhạc sĩ Vinh Sử, ông bắt đầu sáng tác một số tác phẩm cho chương trình Mưa bụi. Với số tiền thù lao kha khá, Y Vũ nghỉ hẳn nghề ve chai và hoàn toàn trở lại với âm nhạc.

Đoạn kết có hậu

Ở tuổi lục tuần, Y Vũ kết hôn với một người phụ nữ gốc Bắc để bầu bạn trong lúc tuổi già. Hiện tại, ông có một mái ấm gia đình khá hạnh phúc ở quận 12, TP.HCM. Công việc mỗi ngày của Y Vũ vẫn là sáng tác âm nhạc hoặc đi chơi nhạc cho các phòng trà tại TP.HCM.

Giờ đây, đối với Y Vũ, những buồn vui, được mất trong cuộc sống lẫn âm nhạc đã trở thành dĩ vãng.